Gợi ý thiết kế lớp học Montessori – Khác gì so với lớp học truyền thống?

Phòng học Montessori ngày càng được quan tâm khi các trường mầm non muốn hướng tới mô hình giáo dục hiện đại, tôn trọng sự tự lập của trẻ. Tuy nhiên, để tạo ra một lớp học đúng chuẩn, không chỉ nội thất mà cách bố trí, màu sắc, chất liệu cũng phải tuân theo triết lý của phương pháp này. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng hình dung một phòng Montessori hoàn chỉnh và chỉ ra những điểm khác biệt so với lớp học truyền thống.

1. Vì sao thiết kế lớp Montessori lại đặc biệt?

Triết lý Montessori đề cao “môi trường được chuẩn bị”, nghĩa là mọi yếu tố trong lớp học phải hỗ trợ trẻ chủ động khám phá. Không gian không được áp đặt bởi giáo viên mà phải để trẻ tự chọn hoạt động, tự lấy học cụ, tự hoàn thành công việc. Vì vậy, thiết kế lớp học theo phương pháp này không giống với các lớp truyền thống vốn thiên về sự cố định và điều khiển bởi giáo viên.

Trong lớp Montessori, không gian cần mở, thân thiện và có tính gợi mở. Ánh sáng, chất liệu, kệ tủ, bàn ghế… đều được sắp xếp có chủ đích để giúp trẻ:

• dễ quan sát,

• dễ di chuyển,

• dễ tiếp cận học cụ.

Nhờ đó, trẻ hình thành sự tự lập ngay từ những hoạt động nhỏ nhất.

2. Những đặc điểm nổi bật trong thiết kế lớp học Montessori

Khác với lớp học truyền thống thường sử dụng màu sắc rực rỡ và bàn ghế cố định, lớp Montessori ưu tiên sự tối giản và tính tự do trong di chuyển. Không gian phải “phục vụ trẻ”, nghĩa là vừa tầm, vừa sức và phù hợp với khả năng của trẻ từ 2–6 tuổi.

Một số đặc điểm quan trọng gồm:

• Kệ học cụ thấp 50–60 cm để trẻ dễ lấy – dễ cất.

• Phòng chia thành từng khu vực học tập rõ ràng: Thực hành cuộc sống, Giác quan, Ngôn ngữ, Toán học, Văn hoá và Khoa học.

• Bàn ghế kích thước nhỏ, nhẹ, dễ di chuyển.

• Thảm hoạt động được cuộn gọn trong giỏ hoặc kệ.

• Màu sắc trung tính: gỗ tự nhiên, trắng kem, xanh pastel nhẹ.

• Hạn chế tranh minh họa rực rỡ vì dễ gây nhiễu tập trung.

• Nội thất bo góc, an toàn, chất liệu thân thiện (ưu tiên gỗ).

Những yếu tố này giúp tạo ra môi trường bình ổn, khuyến khích trẻ tự khám phá mà không bị xao nhãng.

3. Bảng so sánh: Montessori với Lớp truyền thống

Dưới đây là bảng 10% nội dung theo yêu cầu – giúp bạn thấy sự khác biệt một cách rõ ràng:

4. Gợi ý thiết kế lớp học Montessori chuẩn thực tế

Để triển khai một lớp học Montessori hiệu quả, bạn có thể bắt đầu từ việc thiết kế tổng thể, sau đó đến lựa chọn nội thất và bố trí học cụ.

Không gian tổng thể nên thoáng, lối đi tối thiểu 60–80 cm để trẻ dễ di chuyển. Kệ tủ đặt sát tường hoặc song song giữa phòng để chia khu vực tự nhiên. Bàn làm việc nhỏ 1–2 trẻ sẽ phù hợp hơn bàn dài truyền thống. Tại góc đọc sách, nên dùng ghế bệt kết hợp thảm mềm để trẻ cảm thấy an toàn và thư giãn.

Gợi ý từng hạng mục:

• Kệ học cụ Montessori: kích thước thấp, chia ngăn rõ ràng.

• Bàn ghế trẻ em: nhẹ, dễ di chuyển, bề mặt mịn, bo tròn.

• Kệ thực hành cuộc sống: kệ nước, kệ rót hạt, kệ lau bàn…

• Kệ giác quan – toán học – ngôn ngữ: sắp xếp từ dễ đến khó.

• Thảm hoạt động: loại mỏng, dễ cuộn, đặt ở góc riêng.

• Ánh sáng: ưu tiên cửa sổ lớn; nếu dùng đèn, nên là ánh sáng vàng ấm.

Không nhất thiết phải mua quá nhiều học cụ ngay từ đầu. Chỉ cần chuẩn bị những học cụ cơ bản, sau đó bổ sung theo nhu cầu của trẻ và chương trình học.

5. Điều cần lưu ý khi setup lớp học Montessori

Thiết kế Montessori hướng tới tự lập, vì vậy mọi đồ vật phải đặt “vừa tầm trẻ”. Không gian càng ít rối, trẻ càng tập trung tốt. Bạn nên thống nhất một tông màu chủ đạo và chất liệu đồng bộ để tạo cảm giác hài hòa. Ngoài ra, nên kiểm tra lại yếu tố an toàn: độ chắc chắn của kệ, độ nhẵn của gỗ, chiều cao học cụ. Một điểm quan trọng là: Montessori không phải là trang trí cho đẹp mắt, mà là thiết kế có mục đích. Mỗi món đồ đều phải phục vụ khả năng học tập và phát triển của trẻ.

Lớp học Montessori khác lớp học truyền thống ở cách nhìn nhận trẻ: thay vì đặt trẻ vào khuôn mẫu, phương pháp này cho phép trẻ tự khám phá. Vì thế, thiết kế lớp học phải đơn giản – mở – có thứ tự – an toàn và phù hợp với tầm vóc của trẻ. Nếu bạn đang cần setup lớp học Montessori hoặc muốn chọn bộ nội thất đúng chuẩn, bạn có thể cung cấp diện tích phòng – số lượng trẻ để tôi hỗ trợ lên layout chi tiết.